ΠΜΣ Εικαστικες Τέχνες Περιγράμματα B εξ.

Υποχρεωτικό Β’ Εξαμήνου, Εργαστηριακού και θεωρητικού χαρακτήρα μάθημα,

Διδάσκων: Δρ. Ορέστης Πάγκαλος, Αρχιτέκτων

Περιγραφή μαθήματος:

Το μάθημα εξετάζει μεθόδους και πρακτικές της καλλιτεχνικής διαδικασίας σε σχέση με το δημόσιο χώρο. Ερευνά στρατηγικές, μεθόδων, πρακτικών και αναδυόμενων ζητημάτων εικαστικής πρακτικής, μέσα από θεωρητική προσέγγιση και ανάλυση ποικιλίας έργων.  Ειδικότερα εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν το εύρος έκτασης της εικαστικής δημιουργία:  τη σύλληψη , την εξέλιξη και τη διαμόρφωση μιας ιδέας. Ακόμη τη σχέση της αρχικής σύλληψης με το βαθμό υλοποίησής της, καθώς και την επιρροή  των διαφόρων παραγόντων στην πορεία του έργου.  Επίσης τρόπους νοηματικής επεξεργασίας κάποιου επιλεγμένου θέματος, ως προς το ζήτημα της συνομιλίας τους με τον χώρο, με τα εκάστοτε ιδιαίτερα φυσικά και κοινωνικά τους χαρακτηριστικά. Ακόμη γίνεται αναφορά σε πιθανές πρακτικές και τεχνικές δυσκολίες, οικονομικά ζητήματα,  χρονικούς περιορισμούς ή άλλα εμπόδια, και στρατηγικές υπέρβασής τους.  Σημαντική παράμετρος που εξετάζεται είναι και η μάθηση μέσα από την ίδια την διαδικασία (σε ένα έργο ή σειρά έργων), και η αξιοποίηση της εμπειρίας στα επόμενα.

Το μάθημα με την παραδοχή ότι οι διαδρομές και οι μέθοδοι, ποικίλουν και διαφέρουν για κάθε δημιουργό, ενθαρρύνει τους φοιτητές   να αναζητήσουν έργα που θαυμάζουν ή να εντοπίσουν τις επιρροές που έχουν δεχθεί ώστε να ερευνήσουν τόσο το πλαίσιο όσο και τις διαδικασίες της δημιουργίας τους, καθώς και να αναστοχαστούν πάνω σε δικά τους έργα, τόσο στο τελικό τους αποτέλεσμα όσο και για τα στάδια της εξέλιξής τους.

Στο παραπάνω πλαίσιο, εξετάζονται επίσης ζητήματα συνεργασίας, συμμετοχής και διαδραστικότητας, έρευνας και διεπιστημονικότητας, τεχνολογίας, μέσων και προγραμματισμού, ζητήματα χρόνου και διάρκειας, φυσικών φαινομένων και ενσωμάτωσης τυχαίων παραγόντων, προσωπικού και πολιτικού, δημόσιου χώρου και δημοσιότητας, ενότητας εικαστικών και μουσικής, και τελικά -μέσα από τις αναστοχαστικές διαδικασίες- η ενότητα θεωρίας και πρακτικής στην δημιουργική πράξη. Ο απώτερος εκπαιδευτικός στόχος αφορά την «εκμάθηση» μέσα από την ίδια τη δημιουργική διαδικασία σε ένα έργο (ή σε σειρά έργων), αξιοποιώντας την εμπειρία στα επόμενα.

Εργασία εξαμήνου (επιλογή ανάμεσα στα παρακάτω):

• Ολοκληρωμένο έργο ή project, με σύντομο συνοδευτικό κείμενο του σκεπτικού, της δημιουργικής διαδικασίας, των αναφορών, των τεχνικών χαρακτηριστικών, των επιρροών, των συμβολισμών και νοημάτων.
• Σύλληψη έργου ή project, με προχωρημένο επεξεργασμένο οπτικοακουστικό υλικό (σε ενδεικτικά ή και προχωρημένα στάδια της εξέλιξής του), και εκτενές συνοδευτικό κείμενο του σκεπτικού.

Διεξαγωγή μαθήματος

Σεμινάρια. (θεωρητικά και εργαστηριακά) - Συναντήσεις φοιτητών- διδασκόντων. - Τελική παράδοση θέματος εξαμήνου, με σύντομη παρουσίαση.

-Η διδασκαλία των μαθημάτων δύναται να πραγματοποιείται και με μεικτό σύστημα διδασκαλίας (δια ζώσης και εξ αποστάσεως) και ειδικότερα οι εξ  αποστάσεως διδασκαλίες θα ανέρχονται μέχρι το 35% του αριθμού των μαθημάτων κάθε εξαμήνου (σύμφωνα με τον ν. 4485/2017, Κεφάλαιο ΣΤ, άρθρο 30 και άρθρο 45) .

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

• Bloustien, Gerry, and Margaret Peters. Youth, Music and Creative Cultures: Playing for Life. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan, 2011.
• Caillois, Roger. 1961. Man, play, and games. New York: Free Press of Glencoe.
• Carr, Stephen, Mark Francis, and Leanne G. Rivlin. Public Space. Cambridge: Cambridge
• University Press, 1992.
• Cage, John. Silence: Lectures and Writings. Hanover, N.H.: Wesleyan University Press, 1973.
• Deutsche, Rosalyn. Evictions: Art and Spatial Politics. 1998.
• Dixon, Steve, and Barry Smith. Digital Performance: A History of New Media in theater, dance, performance art, and installation. Cambridge, Mass: MIT Press, 2015.
• Huizinga, J. Homo Ludens: a study of the play-element in culture. London: Routledge & Kegan Paul, 1949.
• Leavy, Patricia. Method Meets Art: Arts-Based Research Practice. New York: The Guilford Press, 2009.
• McCormick, Carlo. Trespass : a History of Uncommissioned Urban Art. Köln: Taschen, 2010.
• McNiff, Shaun. Trust the Process: An Artist's Guide to Letting Go. Boston: Shambhala, 1998.
• Pangalos, Orestis. 2019. "Two museum visits in Lund, Sweden and the streets between them: Accidental monuments between public and curated spaces".  International Journal of Semiotics. 5, no. 2: 155-181.
• Rush, Michael, and Michael Rush. New Media in Art. London: Thames & Hudson, 2005.
• Tharp, Twyla, and Mark Reiter. The Creative Habit: Learn It and Use It for Life : a Practical Guide. New York, NY: Simon & Schuster Paperbacks, 2006.
• Wilson, Stephen. Information arts: intersections of art, science, and technology. Cambridge, Mass: The MIT Press, 2002.

Β΄ εξάμηνο, Εργαστηριακού και θεωρητικού χαρακτήρα

Διδάσκων: Κώστας Μπασάνος, Εικαστικός, Αναπλ. Καθηγητής

Περιγραφή Μαθήματος

Το Σεμινάριο ΙΙ αναπτύσσεται  κατά τη διάρκεια του εξαμήνου πλαισιώνοντας ερευνητικά τη θεματική ενότητα του μαθήματος Σύλληψη και διαδικασία της εικαστικής δημιουργίας σε μορφή σεμιναρίων τα οποία αποτελούν αυτοτελείς ενότητες- θέματα προς μελέτη καταμερισμένες σε διδακτικά τρίωρα (παραδόσεις/παρουσιάσεις, την μελέτη ειδικών περιπτώσεων (case study), την παρουσίαση εργασιών σε εξέλιξη , διαλέξεις προσκεκλημένων ομιλητών που εξετάζουν workshops, κ. α). Διερευνώνται θεματικές που αφορούν ιδιαίτερες πτυχές της έννοιας του δημόσιου, όπως αυτές αποκαλύπτονται μέσα από εικαστικές πρακτικές και θεωρητικές-κριτικές προσεγγίσεις αλλά και κρίσιμα ζητήματα της σύγχρονης σκέψης και πρακτικής για την Τέχνη και τον Δημόσιο  χώρο με κύριο άξονα τους μηχανισμούς αναπαράστασης στη σύλληψη και διαδικασία παραγωγής εικαστικού έργου στο δημόσιο χώρο ως πολιτική χειρονομία και πράξη.

Εργασία Μαθήματος

Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές/τριες καλούνται να παρουσιάσουν σε μορφή σεμιναρίου θέμα της επιλογής τους στο πλαίσιο του ερευνητικού πεδίου του μαθήματος και που ανταποκρίνεται στις εικαστικές τους αναζητήσεις,  όπως και την σύνταξη γραπτής εργασίας που παραδίδεται  στο τέλος του εξαμήνου με σύντομη παρουσίαση.

Τρόπος διεξαγωγής μαθήματος:

Σεμινάρια. (θεωρητικά και εργαστηριακά) - Συναντήσεις φοιτητών- διδασκόντων.

-Η διδασκαλία των μαθημάτων δύναται να πραγματοποιείται και με μεικτό σύστημα διδασκαλίας (δια ζώσης και εξ αποστάσεως) και ειδικότερα οι εξ  αποστάσεως διδασκαλίες θα ανέρχονται μέχρι το 35% του αριθμού των μαθημάτων κάθε εξαμήνου (σύμφωνα με τον ν. 4485/2017, Κεφάλαιο ΣΤ, άρθρο 30 και άρθρο 45) .

Βιβλιογραφία

Ελληνική βιβλιογραφία

Δημόσια Τέχνη. Δημόσια Σφαίρα, Αγγ. Αυγητίδου (επιμ), University Studio Press, 2021

Τοπία της εθνικής μνήμης. Ιστορίες της Μακεδονίας γραμμένες σε μάρμαρο, Συραγώ Τσιάρα, Κλειδάριθμος, 2004. Σελ. 11-49

Archive Public.. Επιτελέσεις αρχείων στη δημόσια τέχνη. Τοπικές παρεμβάσεις, Πάνος Κούρος & Ελπίδα Καραμπά, Cube Art Editions, 2012 Πρακτικά Συνεδρίου «Σύγχρονη Τέχνη και Δημόσιος Χώρος», Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, 17-20 Απριλίου 2008.  www.eete.gr . Σχεσιακή Αισθητική, Nicolas Bourriaud, ΑΣΚΤ, 2014

Μεταπαραγωγή, Nicolas Bourriaud, ΑΣΚΤ, 2014

Πρακτικά Συμποσίου «Σύγχρονη Τέχνη και Δημόσιος Χώρος» Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών, 10-11 Δεκεμβρίου 2005, Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης AICA-HELLAS σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών.

Athens by Art, 83 έργα σύγχρονης τέχνης, 83 σύγχρονοι καλλιτέχνες σε δημόσιους χώρους της Αθήνας, 11 Αυγούστου - 30 Σεπτεμβρίου 2004, http://www.aica-hellas.org/art2004/agrtext.html

Κατάλογος έκθεσης «Ο μεγάλος Περίπατος», ΕΜΣΤ, 2006.

Από τη μινιμαλιστική στην εννοιολογική τέχνη, Ν. Δασκαλοθανάσης, ΑΣΚΤ (2006). Σελ. 89-146.

Βεβηλώσεις, Giorgio Agamben, Άγρα, 2006. Σελ.121-153

Guerilla Installation, Ταχύτητα, Δημόσιος Χώρος και η Τέχνη της Παρενόχλησης, Εκδόσεις FUTURA, 2011

Κοινωνία του θεάματος, Guy Debord, Αθήνα: Διεθνής Βιβλοθήκη, 2000

Ομάδα Αστικό Κενό: Τι και για Ποιους; Αστικό Κενό: Δράσεις 1998-2006. Εκδόσεις FUTURA, Δεκέμβριος 2007

Ξενόγλωσση βιβλιογραφία

The originality of Avant Guard and other Modernist Myths, Rosalind Krauss, MIT Press, 1986

Public Monuments: Art in Political Bondage 1870-1997, Sergiusz Michalski,  Reaktion Books, 1998.

Space, Site, Intervention. Situating Installation Art, E. Sudenburg (ed), University of Minnesota Press, 2000

One Place After Another: Site-specific Art and Locational Identity, M Kwon, MIT

Press, 2000.

Site Specific Art: Performance, Place and Documentation, Nick Kaye, Routledge, 2000

Odd Lots. Revisiting Gordon Matta Clark’s Fake Estates, Cabinet Books, 2005

Two-way Mirror Power, Selected writings by Dan Graham on his Art, MIT Press, 1999

Robert Smithson: The Collected Writings, Robert Smithson, University of California Press 1996.

Ruins, Ed. Brian Dillon, Documents of Contemporary Art, Whitechapel Gallery, MIT Press, 2011

Tilted Arc and the Uses of Democracy, Rosalyn Deutsche, Designing Cities: Critical Readings in Urban Design, Alexander R. Cuthbert, 2003. Σελ. 160-168

Neo-Baroque Aesthetics and Contemporary entertainment, Angela Ndalianis, MIT Press, 2004

Walter Benjamin. The Arcades Project, Ed. Rolf Tiedemann. Trans. Howard Eiland and Kevin McLaughlin, New York: Belknap Press, 2002

Warped Space, Antony Vilder, MIT Press, 2001

The Artist House. From workspace to artwork, Kirsty Bell, Sternberg Press, 2013

A voyage on the North Sea. Art in the age of post-medium condition, Rosalind Krauss, Thames and Hudson

Going Public (E-Flux Journal), Boris Groys (author), Julieta Aranda, Brian Kuan Wood, Anton Vidokle (ed), Sternberg Press, 2010

On the Shores of Politics, Jacques Ranciere, New York, Verso, 2007

Dialogues in Public Art, Tom Finkelpearl, Cambridge, MIT Press, 2000

Virtual Art. From Illusion to immersion, Oliver Grau, MIT Press, 2003

The Vision Machine, Paul Virilio, BFi and Indiana University Press, 1994

The Architectural Uncanny: essays in the modern unhomely, Antony Vidler, MIT Press, 1992.

Deleuze and Space, Ed. Ian Buchanan and Gregg Lambert, Ediburgh University Press, 2005

Cine|Spaces. Cinematic Spaces in Architecture and Cities, Richard Koeck, Routledge, 2013

Participation. Documents of Contemporary Art, Claire Bishop (ed), Whitechapel Gallery, MIT Press.

Sophie Calle. Suite Venitiene. Jean Boudrillard. Please follow me, Bay Press, 1988

Bas Jan Ader. Death is Elsewhere, A. Dumbadge, The University of Chicago Press, 2013

Critical Laboratory. The Writings of Thomas Hirschhorn, L. Lee- Hal Foster (eds), October Books, 2013

Mark Dion, Phaidon Press, 1997