http://www.arts.uoi.gr

ΣΜΥΡΗΣ Γιώργος

2013/14

 

Επίκουρος Καθηγητής
Ιστορία της Αρχιτεκτονικής

 
Γενικές πληροφορίες     Επικοινωνία     Curriculum     Δημοσιεύσεις     Μαθήματα     Υλικό διδασκαλίας
Μάθημα: "Ιστορία της αρχιτεκτονικής I"

ΣΤΟΧΟΣ  ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στόχος του μαθήματος είναι η γνωριμία και εξοικείωση με την αρχιτεκτονική από την απώτερη αρχαιότητα μέχρι τον μεσαίωνα. Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην αρχιτεκτονική του ευρύτερου ελλαδικού χώρου. Η αρχιτεκτονική δημιουργία εξετάζεται στο πλαίσιο των κοινωνικών και πολιτικών δομών που χαρακτηρίζουν κάθε εποχή. Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στις διαδικασίες και τις παραμέτρους που σηματοδοτούν πολιτισμικές αλλαγές και στον τρόπο με τον οποίο αυτές καταγράφονται στην αρχιτεκτονική. Με την μορφή εισαγωγικού μαθήματος η περιοχή που καλύπτει αρχικά το μάθημα είναι το Αιγαίο η Κρήτη και η Ηπειρωτική Ελλάδα και για τους ιστορικούς χρόνους η ευρύτερη επικράτεια του ελληνικού κόσμου. Γίνονται σύντομες αναφορές και στους γειτονικούς πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Στην συνέχεια καλύπτεται η ευρύτερη περιοχή του ρωμαϊκού κόσμου. Η παλαιοχριστιανική εποχή μελετάται τόσο στον φερόμενο δυτικό όσο και ανατολικό χριστιανικό κόσμο. Ρωμανική και γοτθική αρχιτεκτονική εξετάζεται κυρίως στην δυτική Ευρώπη ενώ η Βυζαντινή αρχιτεκτονική στην επικράτεια  της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Τα θέματα που εξετάζονται αφορούν στο σύνολο των αρχιτεκτονικών έργων σε μία προσπάθεια να αποκομίσει ο φοιτητής μια σφαιρική εικόνα του αρχιτεκτονικού πλούτου.

Τρόπος διδασκαλίας: θεωρητικά μαθήματα με την προβολή διαφανειών και επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους.

Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές θα εκπονήσουν δύο μικρές εργασίες. Η πρώτη θεωρητική με θέμα ένα αρχιτεκτονική ενός μνημείου της επιλογής τους και δεύτερη σχεδιαστική με την σκαριφηματική απόδοση εκ του φυσικού λεπτομερειών ενός αρχιτεκτονικού  έργου της αρχαιότητας.

 

 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

 Κατά την διάρκεια του μαθήματος αναπτύσσονται ζητήματα σύμφωνα με την παρακάτω διάρθρωση:

- Εισαγωγή στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, ζητήματα ιστοριογραφίας, ζητήματα ρυθμών, ζητήματα αρχιτεκτονικών μορφών.

- Μνημεία εποχής λίθου, Αιγυπτιακή αρχιτεκτονική και αρχιτεκτονική Ανατολικών λαών όπου αναλύονται ζητήματα που αφορούν στην αρχή της αρχιτεκτονικής ιστορίας και στην   ανάδειξη των αναγκών και του συμβολισμού του αρχιτεκτονικού- τεχνικού έργου.

- Αρχιτεκτονική στον Ελλαδικό χώρο κατά την προϊστορική εποχή, γεωμετρικούς και αρχαϊκούς χρόνους,  αρχιτεκτονική και πολεοδομία κατά τους 6ο-5ο-4ο  π.Χ. αιώνες.,  και κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους, όπου αναλύονται με χρονολογική σειρά η ωρίμανση των ιδεών, των μορφών, των τεχνικών και αναδεικνύεται  η ενότητα των τεχνών.

- Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική και πολεοδομία, όπου αναλύονται τα νέα δεδομένα σχετικά με την  τεχνική, τη μορφή και την οργάνωση του χώρου.

- Δυτικός και Ανατολικός μεσαίωνας, όπου αναλύονται ζητήματα σχετικά με τον σκεπτικισμό και τη μετάβαση προς τις νέες συνθήκες παραγωγής αρχιτεκτονικού έργου καθώς και ζητήματα που αφορούν  στα  πολυπολιτισμικά δεδομένα, στους φερόμενους ως ανατολικό και δυτικό χριστιανικό κόσμο.

- Γοτθική αρχιτεκτονική όπου αναλύονται ζητήματα σχετικά με την  ανάκαμψη των τεχνικών και τον  συμβολισμό του δομημένου χώρου.

- Βυζαντινή και μεταβυζαντινή αρχιτεκτονική, όπου αναλύονται ζητήματα στο περιβάλλον της εκάστοτε βυζαντινής αυτοκρατορίας πριν και μετά την Άλωση και αφορούν στο συμβολισμό και την  τεχνική, καθώς και ζητήματα σχετικά με  το γραφικό και  την αναγέννηση των τεχνών.

Λέξεις κλειδιά του μαθήματος: Ιστορία, Αρχιτεκτονική, Αρχιτεκτονικός  ρυθμός, αρχιτεκτονικές μορφές, αρχιτεκτονικός χώρος, τέχνη, τεχνική. 

 
ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ Ι

1.   1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
ΦΡΑΣΗ: Εισαγωγή στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, ζητήματα ιστοριογραφίας, ζητήματα ρυθμών, ζητήματα   αρχιτεκτονικών μορφών. Μνημεία εποχής λίθου
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ιστορία, Αρχιτεκτονική, ρυθμός, μορφή, ιστοριογραφία, παλαιολιθική εποχή, νεολιθική εποχή, μενχίρ, κρόμλεχ,  ντολμέν, Τσατάλ Χουγιούκ, Ιεριχώ, Σέσκλο, Διμήνι.

2.   2. ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΑ ΑΣΣΥΡΟΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΑ
ΦΡΑΣΗ:  Αιγυπτιακή αρχιτεκτονική και αρχιτεκτονική Ανατολικών λαών.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ:  Αίγυπτος, πυραμίδες, μασταμπά, οβελίσκος, Λούξορ, Χέοπας, Φαραώ, Καρνάκ, Χεφρίνος, Μυκερίνος, Γκίζα,  Ασσύριοι, Ζιγκουράτ, Μεσοποταμία, Βαβυλώνα.

3.   3. ΜΙΝΩΪΚΗ - ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ - ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
ΦΡΑΣΗ: Αιγαιακός πολιτισμός, η αρχιτεκτονική της Μινωικής Κρήτης, η αρχιτεκτονική της Μυκηναϊκής περιόδου και η αρχιτεκτονική κατά τους γεωμετρικούς χρόνους στην Ελλάδα.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ:  Κνωσσός,  Κρήτη, Μυκήνες, μέγαρο, Τίρυνθα, Ζάκρος Σαντορίνη, Ατρέας, Θολωτός τάφος, γεωμετρική αρχιτεκτονική,

4.   4. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 6ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
ΦΡΑΣΗ:  Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και τις ελληνικές αποικίες κατά τον 6ο αιώνα π.Χ.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ναός, δωρικός, ιωνικός, ρυθμοί, σηκός, στυλοβάτης, περιστύλιο, πτερόν, κρηπίς, πρόστυλος, περίπτερος, τύμπανο, κρηπίδα, κιονόκρανο, επιστύλιο, ζωφόρος, Ποσειδωνία, Συρακούσες, Έφεσος, Ηραίον.

5.   5. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 5ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
ΦΡΑΣΗ: Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και τις ελληνικές αποικίες κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Αφαία, Ολυμπία, Παρθενών, Αθήνα, Φειδίας, Ερέχθειο, Θησείο, Σούνιο, προπύλαια, Ραμνούντα, Ακράγας, Ακρόπολη.

6.   6. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 4ο ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
ΦΡΑΣΗ: Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα  κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα και η αρχιτεκτονική στον  ελληνιστικό κόσμο.
ΦΡΑΣΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Κορινθιακός ρυθμός, Επίδαυρος, Νεμέα, Δελφοί, Πριήνη, Έφεσος, Μίλητος, Θόλος, Δελφοί, Αρσινόειο. Μαυσωλείο, Αλικαρνασσός.  

7.   7. ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ.
ΦΡΑΣΗ: Η Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική  από τις καταβολές μέχρι τον 4ο μ.Χ. αιώνα.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ρώμη, Ετρούσκοι, ρετικουλάτουμ, αμφιθέατρο, Καπιτώλιο, τοσκανικός ρυθμός, αψίδα, Κωνσταντίνος, Αδριανός, λουτρό, ρωμαϊκή οικία. Πολεοδομία.

8.   8. ΒΥΖΑΝΤΙΟ 1ο ΜΕΡΟΣ
ΦΡΑΣΗ: Χριστιανικά μνημεία προ του 313 μ.Χ. Η αρχιτεκτονική κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Χριστανισμός, ταφικά μνημεία, αρκοσόλιο, κατακόμβη, μαυσωλείο, μαρτύριο, λατρεία,  Δούρα. Κωνσταντινούπολη, παλαιοχριστιανικό, βασιλική, νάρθηξ, διακονικό, οκτάγωνο, περίκεντρο.

9.   9. ΒΥΖΑΝΤΙΟ 2ο ΜΕΡΟΣ
ΦΡΑΣΗ: Η  Βυζαντινή αρχιτεκτονική στα χρόνια του Ιουστινιανού. Η αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο από τον 6ο μ.Χ.  έως τον 10 ο μ. Χ. αιώνα.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ιουστινιανός, θολοδομία, πτυχωτό, Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη, Ραβέννα, σταυροειδής, βασιλική, Σκριπού.